„Media Education as a Challenge” pod redakcją prof. Sławomira Ratajskiego

Opublikowano 15 stycznia 2021

Ukazała się anglojęzyczna wersja monografii „Edukacja medialna jako wyzwanie” pod redakcją naukową prof. Sławomira Ratajskiego, dziekana Wydziału Sztuki Mediów.

„Monografia Media Education as a Challenge ukazuje inną, głębszą, a przez co nieco trudniejszą do recepcji warstwę wiedzy o mediach i ich wpływie na społeczeństwo i jednostki. (…) edukacja medialna jest wyzwaniem dla władz oświatowych i wszystkich ludzi, którzy mając świadomość wielkiej współczesnej roli mediów w poznawaniu świata, chcą ten świat lepiej rozumieć i pełniej w nim uczestniczyć”.

Dr hab. inż. Janusz Morbitzer, prof AWSB

Ze wstępu:

[Publikacja obejmuje] rozważania autorów reprezentujących różne dziedziny nauki i sztuki, co stanowi swoiste novum w podejściu do tego zagadnienia. PK ds. UNESCO zaprosił do współpracy Wydział Sztuki Mediów ASP w Warszawie, wychodząc z założenia, że udział twórców posługujących się profesjonalnie językiem nowych mediów w sposób kreatywny i analityczny, a przede wszystkim wybitnie krytyczny, będzie nadawał istotną perspektywę, przyczyniając się do zrozumienia charakteru edukacji medialnej i jej praktycznego zastosowania. 

W III części tej publikacji obok artykułów prezentujących metody dydaktyczne stosowane na Wydziale Sztuki Mediów i ich efekty artystyczne znajdują się analizy i spostrzeżenia przybliżające złożoność problematyki informacji wizualnej i jej języka rozwijanego w działaniach z obszaru sztuki mediów. Postawa kreatywna i krytyczna wpisana w działalność artystyczną nie tylko pozwala lepiej panować nad narzędziami ekspresji twórczej, podporządkowując je zamierzonemu przekazowi, ale antycypuje ich rozwój, co ma szczególne znaczenie, kiedy zajmujemy się wyzwaniami, jakie chcemy przedstawić w naszych rozważaniach. Najważniejszymi z tych wyzwań są właściwy kształt i powszechna implementacja edukacji medialnej w systemie edukacji formalnej z istotnym udziałem edukacji nieformalnej, uwzględniającej wszystkie grupy wiekowe obywateli oraz kształcenie odpowiedniej kadry nauczycieli. Rozwiązaniom edukacyjnym, które prezentujemy z różnych perspektyw, poświęcamy ostatnią, V część naszego zbioru. W części tej przedstawiamy także działania polskiego Ministerstwa Edukacji Narodowej i stan wdrożenia programów edukacji medialnej w ostatnich latach w Polsce oraz rolę bibliotek w tym procesie. Na uwagę zasługuje analiza wyzwań dotyczących edukacji medialnej w innym kraju naszej części Europy – Słowenii. Całość opracowania poprzedzamy artykułem otwierającym w I części książki, analizującym kondycję cyfrową współczesnej cywilizacji z perspektywy antropologicznej. Analizie tej towarzyszy refleksja eksperta z UNESCO, dr. Riela Millera, nad tym, jak antycypacja wyzwań przyszłości pozwala dostrzec obecne problemy, którym dzisiaj należy stawić czoła. W II części prezentujemy szeroki wachlarz wyzwań i zagrożeń związanych z przemianami w szeroko rozumianym świecie mediów, przedstawiony przez medioznawców i badaczy w dziedzinie edukacji medialnej z Polski, Francji i Kenii. Obok diagnozy sytuacji można tam znaleźć wnioski dotyczące pilnej potrzeby rozwinięcia tak zwanej świadomości algorytmicznej oraz propozycje i przykłady konkretnych działań przeciwstawiających się dezinformacji. „Uwikłaniu w media” oraz badaniom mediów i ich użytkowników w ujęciu neuronauki i cyberpsychologii poświęcony jest zestaw artykułów w IV części. Tam też można znaleźć propozycje zastosowania badań psychologicznych w procesie podnoszenia kompetencji nauczycieli. 

Konkluzje podsumowujące naszą debatę zamykają całość, ale nie pozostawiamy czytelnika bez propozycji praktycznej. W aneksie do tego wydania prezentujemy niedawno opracowany pod redakcją Alicji Pacewicz i Grzegorza Ptaszka Model edukacji medialnej, informacyjnej i cyfrowej (MEMIC). Powstał on dzięki współpracy ekspertów z PK ds. UNESCO, FINA (Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego), Fundacji Nowoczesna Polska, Fundacji Szkoła z Klasą/Centrum Edukacji Obywatelskiej, Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej/AGH w Krakowie, Stowarzyszenia Cyfrowy Dialog. Naszym zdaniem jego szeroki zakres i otwarty na modyfikacje charakter z jednej strony, a z drugiej – konkretne propozycje do zastosowania w ramach systemu edukacyjnego powodują, że może on stanowić doskonałe narzędzie dla nauczycieli rozumiejących pilną potrzebę wdrożenia edukacji medialnej.

Teksty: Sławomir Ratajski, Wojciech Józef Bursza, Riel Miller, Grzegorz Ptaszek, Divina Frau-Meigs, Leo Munyao Matisya, Wiesław Godzic, Ryszard W. Kluszczyński, Prot Jarnuszkiewicz, Jakub Wróblewski, Piotr Francuz, Agnieszka Ogonowska, Dorota Żelechowska, Rafał Lew-Starowicz, Mateja Rek, Zuzanna Wiorogórska, Michał Fedorowicz.

redakcja naukowa: Sławomir Ratajski
wydawca ASP w Warszawie
współwydawca: Polski Komitet do spraw UNESCO
proj. graficzny Michał Jędrczak
oprawa twarda, str. 388
ISBN: 978-83-66098-72-5
wersja polska: „Edukacja medialna jako wyzwanie” ISBN: 978-83-66098-71-8

EdMeEngX11