Operacja na żywym ciele sztuki odbywa się mechanicznie, za pośrednictwem coraz bardziej udoskonalanych narzędzi cyfrowego przekazu. Z jednej strony, dzięki owym nośnikom, możliwy jest coraz powszechniejszy kontakt z dziełami sztuki, ale z drugiej, ich odbiór zostaje ograniczony do wersji elektronicznej, czyli swoistej ilustracji oryginału. Rzeczywisty, realny obraz jest poddawany przetworzeniu przez narzędzia zapisu, stając się tłem, a obiektem percepcji pozostaje jego ilustracja właśnie - reprodukcja, dowolnie kształtowana, poddawana ruchowi, fragmentaryzowana lub powiększana, rozkładana na części, jak podczas swoistej lekcji anatomii. Tak powstałe obrazy z obrazu autonomizują się i mogą żyć własnym istnieniem.

Czym jest, na czym polega obcowanie z oryginalnym „ciałem” sztuki, z obrazem o własnej dynamice, dziejącym się wg własnych reguł uchwycenia zmienności i płynności materii, a czym jest percepcja zapośredniczona przez media elektroniczne? 

 

Takie pytanie stawiają sobie autorzy wystawy, Sławomir Ratajski i Maciej Szczęśniak– pokazując wieloczłonowy obraz oraz jego możliwą percepcję poprzez zastosowanie technik cyfrowych. Obraz autorstwa Sławomira Ratajskiego jest złożony z ośmiu części, które reprezentują fragmenty nieodkrytej, podlegającej ciągłej dynamice przemian całości, kosmicznych fraktali bez początku i bez końca. Obudowany został przez Macieja Szczęśniaka instrumentami elektronicznymi. Ich zadaniem jest analizowanie i badanie fragment po fragmencie jego materii. Poszczególne aparaty tworzą obrazy cyfrowe - reprodukcje. Są one przenoszone w inny kontekst, w świat przestrzeni wirtualnej. Relacyjność elementów współtworzących wystawę jest poszerzona o komentarz w kompozycji muzycznej Krzysztofa Ratajskiego. 

 

Wypełniający przestrzeń galeryjną obraz zostaje zredukowany do rozmiaru ekranu cyfrowych nośników. Traci swoją skalę, ale też aurę, zjawiskowość i integralność, niepowtarzalność istnienia. Jednocześnie akt ten należy do codziennych praktyk współczesnego funkcjonowania dzieła sztuki - w formie cyfrowej reprodukcji, ilustracji, zapisu jedynie zewnętrznej idei dzieła. Pozbawia znaczenia realność jego fizycznego istnienia. Postrzeganie samego dzieła skłania się ku odczytywaniu narracji, anegdoty, dominującej w świecie informacji elektronicznej. Przeczucie Waltera Benjamina wyrażone już dawno w „dziele sztuki w dobie reprodukcji” stanowiło zapowiedź tego, co dziś się w pełni i na szeroką skalę realizuje, szczególnie w czasie pandemii. Kontakt z oryginalnym dziełem sztuki został zdominowany przez jego reprodukcję. Powoduje to istotną zmianę w odbiorze obiektu sztuki istniejącego w rzeczywistości naturalnej. Ilustracja nie jest tu przypomnieniem tylko, ale dominującym sposobem odbioru, kliszą ukształtowaną w pamięci widza w zetknięciu z reprodukcją, która – w postaci cyfrowej stała się jednocześnie odrębnym dziełem. To ekran różnego typu nośników elektronicznych staje się właściwym obrazem, tym bardziej atrakcyjnym, że obdarzonym możliwością przetwarzania i udoskonalania. Jak pisał autor pojęcia symulakrów, Jean Baudrillard, „rzeczywistość padła łupem rzeczywistości wirtualnej”. Dzieło rzeczywiste staje się paradoksalnie tylko legitymizacją owego pierwszego odbioru poprzez reprodukcję, która jest jedynie opowieścią o nim. Opowieścią podważającą fizyczne istnienie obrazu. 

 

Czy więc żywego ciała sztuki nie okalecza świat cyfrowy? Czy świat cyfrowy jest naszą okaleczoną rzeczywistością?

artyści:
Sławomir Ratajski
Maciej Szczęśniak

muzyka: 

Krzysztof Ratajski  

 

otwarcie: 

28.04.2022 18:30h 

 

wystawa czynna:

29.04-23.05.2022  
wt-sb 16:00-20:00

LELE Art Space 

ul. Lelechowska 5, Warszawa